Một nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí khoa học Antiquity đã chỉ ra những bằng chứng giúp giải thích nguồn gốc của cấu trúc bí ẩn Monte Sierpe, một dãy gồm 5.200 chiếc hố băng ngang thung lũng Pisco ở phía Nam dãy Andes, thuộc địa phận Peru.
Những chiếc hố này khá đều nhau, đường kính từ 1-2 m, sâu 0,5-1 m, được tổ chức thành các khối và nối nhau tạo nên một cụm cấu trúc dài tới 1,5 km.
Niên đại của nó ít nhất vào khoảng năm 1000-1400, sau đó tiếp tục được người Inca sử dụng trong những năm 1400-1532.
Lần đầu tiên công trình này được chú ý vào năm 1933, khi những bức ảnh chụp trên không về các hố này được công bố trên tạp chí National Geographic, gây nhiều đồn đoán từ thực tế đến huyền bí.
Nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi tiến sĩ Jacob Bongers (Đại học Sydney – Úc) đã đi tìm sự thật bằng cách sử dụng công nghệ máy bay không người lái để lập bản đồ địa điểm để tìm các mẫu số chung tiềm năng, nhằm hiểu được phần nào ý đồ sắp xếp trong dãy hố.
Điều khiến họ ngạc nhiên là cách sắp xếp của Monte Sierpe tương tự như cấu trúc của ít nhất một khipu – một thiết bị tính toán bằng dây thắt nút cổ xưa của người Inca – được tìm thấy ở cùng thung lũng đó.
“Đây là một khám phá phi thường giúp mở rộng hiểu biết về nguồn gốc và sự đa dạng của các hoạt động kế toán bản địa trong và ngoài dãy Andes” – tiến sĩ Bongers nói với Sci-News.
Họ cũng phân tích đích hố và tìm thấy phấn hoa từ cây bắp, một trong những cây lương thực quan trọng nhất ở dãy Andes, cũng như dấu vết của các loại sậy được người dân nơi đây đan giỏ trong nhiều thiên niên kỷ.
Điều này cho thấy trong các thế kỷ mà dãy hố được sử dụng, người dân ở đây có thể đã đặt những chiếc giỏ đựng bắp vào hố.
Vì vậy, dãy hố bí ẩn này có thể là một khu chợ cổ xưa, với quy mô đáng kinh ngạc.
“Có lẽ đây là một khu chợ thời tiền Inca, giống như một khu chợ trời vậy – tiến sĩ Bongers phỏng đoán.
Dân số thời tiền Inca trong khu vực khoảng 100.000 người và có thể khu chợ đã đón thêm nhiều thương nhân từ nơi xa xôi đến, những đoàn lữ hành lạc đà không bướu mang theo nông sản và các hàng hóa khác để trao đổi.
Nhóm nghiên cứu cho biết có thể coi dãy hố này như một loại công nghệ xã hội giúp kết nối mọi người lại với nhau, với quy mô ngày một mở rộng khi Đế chế Inca lên ngôi.
Vẫn còn nhiều câu hỏi bỏ ngỏ, bao gồm việc tại sao mô hình chợ này – nếu nó đúng là khu chợ – chỉ được nhìn thấy ở vị trí này, chứ không phải khắp dãy Andes hay nơi nào khác trên thế giới.
